Tư duy nông nghiệp công nghệ cao, vì sao người ta làm nông lại giàu?

Năm 2014, Sau khi đưa ông bạn Đài Loan đi thăm quan các cánh đồng nông nghiệp Việt Nam vào mùa thu hoạch. Cuối chuyến đi khi yêu cầu cho nhận xét về Nông Nhiệp Việt Nam như thế nào? thì mình nhận được cái kết cay cay: Ông nói: “Nông nghiệp Việt Nam mày giống y nông nghiệp Đài Loan, nhưng là giống cách đây 30 năm”.

Sau lần đó, mình đã có chuyến đi tìm hiểu, và rút ra được những góc nhìn mới về nông nghiệp công nghệ cao của nước bạn!

Quy trình sản xuất nông nghiệp Việt Nam

Trước đây và kể cả đến bây giờ, ở Việt Nam, phương pháp thu hoạch chính vẫn là thu hoạch thủ công (một số nơi đã thay thế bằng máy móc), sau đó sàng và đóng bao ngoài đồng.

Từ đây, lúa được vẫn chuyển bằng nhiều cách để đưa về nhà. Tiếp đến mới làm khô bằng máy sấy hoặc phơi ngoài sân, ngoài đường.

Nhân công tham gia và chuỗi công đoạn này rất lớn. Cụ thể:

– Cắt và tuốt lúa.

– Sàng lá, tập chất (sơ bộ)

– Vào bao

– Bốc vác, vận chuyển

– Đổ vào máy sấy hoặc ra sân

– Cào xới để đảo lúa cho khô

–  Chưa kể hốt ra hốt vào 2 -3 nắng mới khô hoặc khi trời mưa

– Đóng bao và vận chuyển về nhà khi lúa đã khô.

– Cân, bán cho thương lái.

– Thu tiền

Chưa kể, việc kéo dài thời gian làm giảm chất lượng hạt lúa, từ lúc thu hoạch đến lúc khô có thể kéo dài nhiều ngày, chất lượng hạt lúa giảm xuống, hao hụt giữa các công đoạn, lẫn tạp chất khi kéo dài chuỗi “chế biến” và tốn rất nhiều bao bì, dây nhợ và các vật tư phụ kèm theo. Mồ hôi bỏ ra của nông dân không nhỏ. Tuy nhiên, chất lượng lại không cao.

Quy trình sản xuất nông nghiệp Đài Loan

Ngược lại bước tranh ở trên, tại Đài Loan họ hình thành nên 2 trung tâm, một là trung tâm lúa giống, 2 trung tâm thu hoạch và chế biến cho từng vùng.

 Trung tâm thu hoạch vàCánh đồng lúa tại Đài Loan chế biến:

Khi lúa đến thời điểm thu hoạch, tất cả các thửa ruộng đều được lấy mẫu để kiểm tra chất lượng. Sau đó, các xe thu hoạch đồng loạt xuống đồng, các xe này được trang bị máy lạnh và cả…nhạc để hát Karaoke, người vận hành ở trong môi trường mát mẻ và vui vẻ.

Các xe thu hoạch chạy trên cánh đồng lúa theo từng thửa của người nông dân, lúa được thu hoạch đủ sẽ cập bờ và cho ngay lên xe tải đang chờ sẵn, rơm rạ sau khi thu hoạch được băm nhỏ để trả lại đồng ruộng tạo mùn hữu cơ cải tạo đất.

Ruộng ở đây có 1 điểm lạ là tất cả các bờ bao được bê tông hoá rộng 40cm và được làm cách đây hơn 20 năm.
Gần như không có cộng cỏ hay hang chuột nào ở đó. Tránh được thiệt hại và tăng diện tích trồng lúa.

Mỗi thửa ruộng đều có ram dốc cho xe cơ giới lên xuống. Hệ thống cấp và thoát nước độc lập giúp kiểm soát quá trình cấp thoát nước chủ động hơn.

Lúa sau khi thu hoạch được nhanh chóng đưa thẳng về nhà máy chế biến, qua trạm cân và sản lượng được báo cho người chủ thửa ruộng đó bằng 1 mảnh giấy.

Kết quả người nông dân chỉ nhịp chân, không cần làm gì cho công đoạn thu hoạch này.
Họ đi ô tô ra đồng và ngắm nhìn cánh đồng mình đang được thu hoạch, nhâm nhi ly trà và hạnh phúc với thành quả đạt được.

Tại nhà máy chế biến, lúa được nạp vào các Silo chứa và được làm mát bằng “máy lạnh” trong thời gian chờ làm khô.

Thường thời gian chờ rất ngắn, khoảng 4-6 tiếng là được vào máy sấy ngay. Lúa được sấy xuống độ ẩm thấp hơn trong vòng 4-5 tiếng để đảm bảo thời gian chờ được lâu hơn và máy sấy xử lý được sản lượng lúa cao hơn khi vào mùa.

Lúa được sấy lần 1, được quay lại các silo chứa với thời gian dài hơn. Lúa này chưa đảm bảo độ ẩm bảo quản lâu dài nhưng có thể bảo quản được trong các silo có hệ thống xử lý ẩm và nhiệt độ để chờ.

Sau khi kết thúc đợt sấy lúa tươi, lúa đã sấy lần 1 được quay lại các máy sấy để sấy khô đạt độ ẩm yêu cầu.

Cả nhà máy sấy 200 – 500 tấn mỗi ngày chỉ có 2-3 người vận hành. Chủ yếu ngồi trạm cân và đạp xe vòng vòng nhà máy kiểm tra. Sau khi hoàn thành việc sấy khô, lúa được đưa qua khu vực xay gạo, đánh bóng và đóng bao.

Đối với nông nghiệp công nghệ cao, gạo cũng được xem như là 1 loại thực phẩm như cá thịt, phải tươi ngon nên sau khi xay, gạo được đóng bao và đưa vào kho lạnh bảo quản dài hạn trước khi đưa đến các kênh phân phối.

Người nông dân không mang lúa về nhà, mỗi tuần trung tâm chế biến gửi đủ lượng gạo để cả nhà sử dụng. Họ không cần lưu trữ và bảo quản.

Lúa bên họ cũng có thời gian sử dụng, Lúa bảo quản ở điều kiện bình thường như ở Việt Nam chỉ sử dụng khi có thiên tai hoặc chiến tranh và hạn sử dụng chỉ được 1 năm, sau đó chỉ dành để chế biến thức ăn gia súc.

Con người không được dùng. Từ những thông tin trên, các bạn có thể so sánh để thấy được, người nông dân Đài Loan khi tổ chức thu hoạch tập trung họ tiết kiệm được như thế nào rồi đấy.

Tất cả các công đoạn tham gia vào chuỗi thu hoạch đều không vất vả và mất nhiều chi phí như ở VN mình mà lại hiệu quả hơn rất nhiều, chất lượng được đảm bảo tốt nhất.

Có một điều mình nhận ra, về địa hình nông nghiệp Đài Loan chỉ có thể so sánh bằng hoặc thấp hơn so với miền Trung Việt Nam nhưng họ lại lại làm giàu được trên cây lúa.

Nông dân chỉ cần có đất canh tác là đã giàu, thậm chí người Việt Nam mình qua làm thuê cũng chỉ ra đồng làm như nông dân. 2.

Trung tâm lúa giống Tại các thửa ruộng, ngay sau khi được trung tâm thu hoạch thu hoạch xong lúa, trung tâm lúa giống cho xe cơ giới đến để cày ải và phơi nắng trong vòng 10 đến 15 ngày theo quy trình có sẵn, tất cả lớn rạ được băm nhuyễn trước đó được lật ngược lại để cho vào đất, tăng mùn hữu cơ cho mùa vụ sau thay vì đốt bỏ.

Trong thời gian này, tại trung tâm lúa giống, giống lúa đã được tuyển chọn tốt nhất, phù hợp với thổ nhưỡng và khí hậu địa phương được qua xử lý diệt khuẩn và ngâm ủ mầm.

Hạt giống được đưa qua hệ thống tự động gieo lên các khay mạ, các khay mạ này được băng tải vận chuyển ra đồng và được đặt lên các thửa ruộng, được đậy lưới chống mưa và cấp nước để giống đã nảy mầm thực hiện việc sinh trưởng.

Sau thời gian giống lên mạ, cũng là lúc các xe cày bừa chạy trên các cánh đồng. Khi xử lý đất xong, các khay mạ non được lấy ra và đặt trên các xe cáy tự động. Các thửa ruộng được nhanh chóng chuyển sang màu xanh màu non và bàn giao lại cho người nông dân.

CHU KỲ MỚI LẠI BẮT ĐẦU

Rất ấn tượng khi gạo Đài Loan được xem như món quà tặng nhau và xuất khẩu qua Nhật, Châu Âu và cả Việt Nam mình.

Trong chuỗi sản xuất lúa gạo chất lượng cao. Mình có mọi thứ nhưng 2 khâu trên là kém nhất, làm đứt gãy chuỗi giá trị, sản phẩm làm ra không đảm bảo chất lượng, dễ chứa các độc tố sinh ra trong khâu chế biến & bảo quản.Các nước phát triển không lựa chọn mình hoặc giá bán ra thấp là có nguyên nhân. Hiệu quả sản xuất nông nghiệp không cao.

Người Việt Nam mình xuất khẩu lao động qua Đài Loan chủ yếu làm nông, làm những công việc nặng nhọc trong nông nghiệp, công việc mà đa số lao động bản địa không muốn làm. Nông dân bạn không mất đất mà còn làm giàu được trên chính mảnh đất của mình bằng nông nghiệp công nghệ cao với sự tham gia từ chính sách nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Đây là bài viết về thời gian mình qua Đài Loan tìm hiểu về nông nghiệp, #Công_Nghệ_Sấy và bảo quản cũng như đi tìm câu trả lời và vì sao người nông dân Đài Loan làm giàu được trên chính cánh đồng của mình.
Các bạn thấy bài viết có giá trị hãy share để những bạn đam mê nông nghiệp có thêm góc nhìn về tư duy làm nông của các nước phát triển.

Th.s Phạm Hữu Tâm​